Het sociale proces
Het sociale proces[bewerken]
Hoe ga je als bewonersgroep succesvol aan de slag met zelfbeheer of een wooncoöperatie? Hoe krijg je andere bewoners mee? Hoe voorkom je dat er internconflicten ontstaan? Het zijn vragen die onherroepelijk aan de orde komen als je bezig bent met het opzetten van een wooncoöperatie of zelfbeheerproject. En die aan de orde blijven komen in de beheerfase. Soms maken wij mensen het onszelf of elkaar nu eenmaal lastig. Dat hoeft geen onoverkomelijk probleem te zijn, maar het zou wel fijn zijn als we op voorhand al te grote problemen in de sociale dynamiek kunnen voorkomen. Zulke problemen kunnen namelijk ontzettend veel energie kosten. Dit onderwerp leent zich bij uitstek voor jullie ervaringskennis. Vul deze pagina aan met je inzichten!
Oprichten van een wooncoöperatie: Het idee en visievorming[bewerken]
Het initiatief om een wooncoöperatie te starten begint (aan een keukentafel en) bij een idee en een visie. Op deze pagina lees je meer over waarom een visie belangrijk is voor de groep mensen die zo'n initiatief neemt. Lees meer over wat er thuishoort in een goede visie voor een wooncoöperatie onder ontwikkelingstraject. Een goede visie bewijst zijn dienst altijd, zowel intern als extern.
Intern[bewerken]
Als mensen met elkaar het initiatief nemen om een wooncoöperatie op te zetten, dan moet het voor iedereen duidelijk zijn dat je allemaal hetzelfde nastreeft. Het is bijzonder ongunstig als daar misvattingen over bestaan waar je later in het proces achter komt. Wat er dan fout kan gaan is dat deelnemers aan het project onderling andere ideeën blijken te hebben en niet door een deur blijken te kunnen.
Het is daarom belangrijk om de visie en de uitgangspunten van het initiatief van te voren gezamenlijk vast te stellen en op te schrijven. En af te spreken je aan de visie te houden. Zo'n visie moet het hele ontwikkelingstraject overeind blijven. Later, in de beheerfase, kan een groep besluiten om alsnog (voorzichtig) aan de uitgangspunten te gaan sleutelen.
Ook als een initiatief bijvoorbeeld wil gaan uitbreiden of nieuwe deelnemers zoekt, is een heldere visie die is vastgelegd van belang.
Extern[bewerken]
Een goede, heldere visie is ook belangrijk voor hoe je jezelf als initiatief presenteert naar buiten toe. Gesprekspartners of partijen met wie je samen wilt werken, weten dan wie ze voor zich hebben. In contacten met de buitenwereld komen altijd onderwerpen ter sprake en worden vragen gesteld. Als je dan met een helder en consistent verhaal kan uitleggen hoe je er in staat en welke stappen je wilt ondernemen, kunnen externe partijen daar wat mee. Zij zien dan een gesprekspartner die een rechte lijn volgt.
Het sociale proces[bewerken]
Hoe ga je als bewonersgroep succesvol aan de slag met zelfbeheer? Wat zijn de voorwaarden en struikelblokken op het gebied van organisatie en het (interne) groepsproces? Hoe kun je interne groepsproblemen voorkomen? Wat zijn risicofactoren waardoor een bewonersinitiatief kan stagneren? Hoe ga je om met een stroeve onderlinge samenwerking of een conflict in de groep? Kan een woningcorporatie of andere partij hier een rol in spelen? Hoe ga je er mee om als niet alle bewoners meedoen / bijdragen? Wat is er voor nodig om een zelfbeheerproject / wooncoöperatie tot een duurzaam / langdurig succes te maken?
Uiteraard is er niet maar één correct antwoord op dit soort vragen. Elke groep zal op zijn eigen manier hopelijk bevredigende oplossingen vinden. En daarom is dit bij uitstek een onderwerp waar juist in de ervaringen van andere initiatieven antwoorden en oplossingen te vinden zijn.
Wij nodigen je dan ook van harte uit om je ervaringen op dit gebied op deze pagina te delen! Zodat andere initiatieven kunnen profiteren van jullie leerprocessen en zij niet eerst zelf met hun hoofd tegen die muur hoeven te lopen ;-)
Vul je ervaringen bijvoorbeeld aan in onderstaande lijst van die die je beter wel of niet kan doen.
Hieronder doen we een kleine aanzet en zetten een aantal doen's en niet-doen's op een rij die van belang zijn voor een prettig sociaal proces en groepsvorming:
Doen![bewerken]
- Je moet iets hebben wat de deelnemers in de initiatiefgroep bindt. Wat bindt mensen? Wat kun je met elkaar bereiken dat je in je eentje niet kunt bereiken? Daarmee kun je mensen in beweging krijgen, dus dat moet je boven tafel zien te krijgen. Dit hangt natuurlijk samen met de visie.
- Bepaal van te voren: Beginnen we het initiatief met een kerngroep of meteen met een grotere groep?
- Als je jezelf wilt organiseren, dan moet je eerst een aantal zaken uitvoerig met elkaar bespreken en vervolgens afspreken. Bijvoorbeeld: hoe neem je als groep besluiten? Als je het daar niet over eens bent, dan heb je al gauw een voedingsbodem voor chaos. Leg jullie afspraken hierover dan ook vast in statuten of een huishoudelijk reglement.
- Het is prettig (en eigenlijk ook van wezenlijk belang) om in de groep een goede constructieve sfeer te krijgen. Maar hoe kun je daarvoor zorgen? Er zijn tal van manieren om daar aan bij te dragen (deel vooral je ervaringen hier over!) en een hele simpele om mee te beginnen is: Ga vooral veel leuke dingen doen samen. Organiseer feestjes, maak uitstapjes en zorg dat het leuk is om mee te doen aan dit initiatief.
- Met goede interne communicatie, kun je veel bereiken. Het loont je hier van te voren in te verdiepen (deel vooral je ervaringen hier over! Gebruiken jullie een speciaal communicatiemodel?)
- Als er toch interne conflicten ontstaan in de groep, schakel dan iemand van buitenaf in die kan helpen om het tij te keren. Bijvoorbeeld een procesbegeleider of mediator.
- .... schrijf hier jouw tip!
- en hier de volgende
Niet doen![bewerken]
- Nooit waardering uitspreken voor elkaar.
- Roddelen en niet openlijk problemen, vermoedens of argwaan bespreken.
- Besluiten nemen in klein comité zonder de anderen er goed bij te betrekken.
- Informatie achterhouden voor bepaalde leden van de groep.
- Altijd haast hebben en geen aandacht besteden aan de interactie in de groep.
- .... schrijf hier jouw afrader!
De communicatiedeskundige[bewerken]
Djura Prins, adviseur en procesfacilitator in communicatie, die zelf ook in een zelfbeheerproject woont, gaf een presentatie over dit onderwerp tijdens een symposium over wonen in zelfbeheer georganiseerd door de Woonbond op 21 juni 2014. Dit is een korte samenvatting van haar verhaal.
Prins ging dieper in op groepsdynamiek en communicatie. Zij presenteerde een aantal modellen die je kunnen helpen om naar je eigen groep of organisatie te kijken en hoe mensen met situaties omgaan. Ze refereerde aan het model van Tuckman over de vier fasen van teamontwikkeling (vorm, storm, norm en prestatie).
Bij groepen van meer dan 16 personen ontstaat doorgaans de behoefte om in subgroepen te gaan werken. Het vertegenwoordigende model (bijvoorbeeld een subgroepje gaat namens de hele groep naar de woningcorporatie om te onderhandelen) heeft problematische eigenschappen. Het subgroepje maakt dan een ander proces door dan de rest en maakt ook (sporadisch) onderdeel uit van een andere groep, namelijk de onderhandelingspartner. Omdat het een ander proces doormaakt, kan er bij de rest van de groep wantrouwen ontstaan jegens het subgroepje. Vaak wordt er met het subgroepje alleen gesproken over de inhoud en prestaties met betrekking tot de onderhandelingen, maar ondertussen wordt weinig gekeken naar dit soort processen en interactie die ook een rol spelen in de groepsdynamiek.
Prins toonde ook hoe spanningen in een groep ontstaan. We zijn ons veel van die spanningen nauwelijks bewust (ze bevinden zich als het ware onder de oppervlakte), maar als we ze nooit aandacht geven of uitspreken, dan groeien ze uit tot forse proporties en kunnen ze aanleiding zijn voor een plotselinge uitbarsting, die agressief kan zijn. Maar (ook onderhuidse) spanningen kun je signaleren. Signalen zijn (van klein naar groot): grapjes, sarcastische grapjes, smoesjes, roddel, gestopte communicatie, opzettelijk tegenwerken, vertragen, staken, botsen/vertrekken.
Er zijn drie niveau's van communicatie: inhoud, procedures en interactie. 'Als mensen samenwerken letten ze vaak alleen op de inhoudelijke zaken en op de afgesproken procedures. Maar de interactie tussen mensen is net zo medebepalend voor wel of geen succesvolle samenwerking. Het is dus verstandig om wat meer aandacht aan de interactie te besteden binnen een groep.
Djura Prins [1]
Methodes[bewerken]
Sociocratie[bewerken]
Holacratie[bewerken]
https://nl.wikipedia.org/wiki/Holacratie
Holarchie[bewerken]
https://www.ecodorpboekel.nl/besluitvorming/
Dragon dreaming[bewerken]
Dragon dreaming is een projectbegeleidings methode ontwikkeld door John Croft. Hij heeft naast zijn universitaire achtergrond veel tijd doorgebracht met Aboriginals. De wijsheden van die 2 werelden heeft hij verenigd in Dragon dreaming. Dragon dreaming wordt vooral ingezet in transitiesteden en in oprichting van ecodorpen. Binnen Ecodorp Brabant (Boekel) gebruikten ze de methode voor het experimenteel bouw project op De Kleine Aarde. Hoe meer het project een bijdrage levert aan de volgende punten, hoe meer geschikt dragon dreaming als methode is; persoonlijke ontwikkeling, het versterkt het groepsgevoel van een groep mensen, het evenwicht in de wereld wordt hersteld.
DragonDreaming, met links naar interviews met John Croft
Bronnen[bewerken]
- NIeuw organiseren.nu Een platform voor en over nieuwe vormen voor organiseren; geloven in de creativiteit van ieder mens, en denken dat er nieuwe organisaties en organisatievormen nodig zijn om die tot hun recht te laten komen. http://www.nieuworganiseren.nu/
- Verslag van de workshop Praktische organisatie (interne communicatie), Symposium wonen in zelfbeheer, Nederlandse Woonbond, 21 juni 2014